Londra Üniversitesi Akademisi’nden enerji bilimciler ve epidemiyologların yaptığı son araştırma, bireylerin yaşam memnuniyetini yaşam alanları temel alınarak açıklamaya çalışıyor. Buna göre insanlar yaşamlarının yaklaşık yüzde %90’ını evler, ofisler, okullar, fabrikalar gibi çeşitli kapalı alanlarda, binalarda geçiriyor ve bu durum mutluluğu önemli miktarda etkileyebiliyor.
Yapılı çevreye dair farklı özelliklerin insan mutluluğunu nasıl etkilediğini açıklamaya çalışan önceki araştırmalar, mahalledeki suç oranlarını ve mahalle içerisindeki düzensizliği (metruk binalar, çöp birikintileri) daha kötü bir zihin sağlığıyla ilişkili bulmuştu. Dahası, kamusal alanlara erişim, konut ve mahallede görülen düzelmeler zihin sağlığını olumlu etkilediği görülmüştü. Özellikle, çevredeki yeşilliğin artması sosyal izolasyonu azaltırken bireylerin yaşam kalitesini artırıyor.
Fakat, yapılı çevre toplumun her kesimini aynı şekilde etkilemiyor. Örneğin, yüksek katlı yapılarda yaşayan ve küçük çocuğu olan kadınlar diğer gruplara göre daha mutsuz. Aynı nüfus grubu için ev kalabalığının, gürültünün ve hava kirliliğinin de zihin sağlığı üzerinde olumsuz etkileri olduğu görünüyor.
Bu çalışmada ise konut ve mahalle yapısının bireyin yaşam memnuniyetini, yaşam anlamını, mutluluğu ve anksiyeteyi belli oranda açıkladığı görülüyor. Bununla birlikte, bireysel değişkenler (yaş, medeni durum vb.) zihin sağlığı açısından en önemli kriterler olarak kendini gösteriyor. Ayrıca, evin yakıt masraflarını karşılamakta zorlananlar, yakıt yoksulluğu grubunda bulunanlar ve soğuk bir evde yaşayanlar daha mutsuz olduklarını belirtiyor. Benzer şekilde, kiracılar diğer gruplara göre daha çok kaygı yaşıyor. Müstakil ev sahipleri ise mutlu bir hayat sürüyor. Mahalle bazında ise mahalleye gösterilen düşük memnuniyet ve hissedilen güvensizlik, düşük yaşam memnuniyetiyle bağlantı gösteriyor.
Kaynak: Huebner, G. M., Oreszczyn, T., Direk, K., & Hamilton, I. (2022) “The relationship between the built environment and subjective wellbeing–analysis of cross-sectional data from the English Housing Survey” Journal of Environmental Psychology, 101763.