Küresel ölçekte metropol kentlerin küresel ağı olan ve aynı zamanda Birleşmiş Kentler ve Yerel Yönetimler’in (UCLG) metropoliten bölümündeki faaliyetleri yürüten Metropolis, çeşitli organizasyonlarla küresel ölçekte siyasi liderleri, politika belirleyicileri ve uygulayıcıları bir araya getiriyor. Dünya çapındaki deneyimlerin paylaşılması ve çeşitli konularda harekete geçilmesi misyonuyla hareket eden Metropolis’in; katılımcılık, kalkınma, sürdürülebilirlik, sosyal uyum, toplumsal cinsiyet eşitliği ve yaşam kalitesi gibi alanlarda çalışmaları bulunuyor.
Birleşmiş Milletler Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları’ndan 11’incisi olan Sürdürülebilir Şehirler ve Topluluklar amacına atıf yapılan taktiksel şehircilik (Tactical Urbanism) pilot projesi de bu kapsamda Metropolis öncülüğünde hayata geçirildi. Projede Mexico City (Meksika), Medellin (Kolombiya), Barselona (İspanya) ve Paris (Fransa), kamusal alan, taktiksel şehircilik ve katılım gibi alanlardaki konularda deneyim ve birikimlerini paylaşmak üzere işbirliği geliştirmiş durumdalar. Bu pilot projede, bilgi alışverişini sağlamak ve iyi uygulama pratiklerini paylaşmak adına çeşitli etkinlikler yapılıyor.
Bilindiği gibi dünya nüfusunun çoğu kentlerde yaşamaktadır ve 2050 yılında dünya nüfusunun %70’inden fazlasının kentlerde ve metropollerde yaşayacağı tahmin edilmektedir. Bu durum, atmosfer kirliliğinin artması, kamusal alanların yetersizliği ya da hareketliliğin geliştirilmesi gibi çeşitli zorluklarla kentlerin boğuşacağı anlamına geliyor. Taktiksel şehircilik, tam da bu ihtiyaçlara cevap olabilmek adına ortaya çıkmıştır. Amacı, küçük ölçekli ve düşük maliyetli iyileştirmeler aracılığıyla yereldeki yaşam kalitesini artırmak olarak tarif ediliyor. Aktif vatandaş katılımını gerektiren bu modeli “yaparak öğrenme” şeklinde tarif etmek de mümkün. Bu yaklaşımda, küçük müdahalelerin daha kapsamlı dönüşümler için katalizör işlevi görmesi amaçlanıyor.
Bu pilot uygulamanın bazı temel hedefleri bulunuyor. Metropollerdeki vatandaş katılımı ve taktiksel şehircilik stratejileri için yerel kapasiteyi güçlendirmek ya da kamu görevlilerine ve diğer aktörlere kapsayıcı ve sürdürülebilir hareketlilik politikalarının nasıl inşa edileceğine dair somut bilgiler üretmek gibi. Bu kapsamda Barselona, Paris, Medellin ve Mexico City’de çeşitli atölyeler ve teknik ziyaretler yapılıyor. Bu atölyelerin Barselona ayağı da geçtiğimiz günlerde, 19 ve 20 Eylül’de gerçekleştirildi.
Barselona’da deneyimlenen süper blok uygulaması bu kapsamda değerlendirilen projelerden biridir (Süper Blok hakkında hazırladığımız içerik için burayı tıklayınız). Bilindiği gibi “süper blok”un hedefi, uygulandığı bölgeyi insanların daha aktif kullanımına açmak ve kentsel mekânı insanlar lehine kullanılabilir hale getirmektir. Bir bakıma, blokların çevrelediği alanda trafiği sınırlandırmak ve farklı kullanımlar için mekân yaratmaktır. Sonuç olarak, oluşturulan 4 yeni süper blok ile 8.000 metrekareden fazla bir alan insanların kullanabileceği şekilde yeniden tasarlanmıştır.
Kamusal alanın kullanımına dair bu değişim, taktiksel şehircilik yaklaşımının bir ürünü olarak değerlendiriliyor. Uygulama kapsamında, bazı mimarlık okulu öğrencilerinin ve mahallelinin katılımıyla, çeşitli kent mobilyalarının geçici montajı gibi çözümler geliştirildi. Çocuk oyun alanları, masa tenisi alanı gibi uygulamalar katılımcı süreçlerle belirlendi. İkinci aşamada ise kalıcı uygulamalar yapıldı.
Pilot projenin ikinci faaliyeti olarak, başka bir taktiksel şehircilik modeli olan “Arabasız Gün”ü (The Day without cars) deneyimlemek üzere katılımcılar Paris’e gittiler. Proje katılımcıları farklı uygulamaları deneyimlemek üzere gelecek yıl da Medellin’e ve Mexico City’e gidecekler. Sonuç olarak; proje ortakları, kendi pratikleri hakkında geri bildirimde ve metodoloji alışverişinde bulunarak, taktiksel şehircilik ve vatandaş katılımı hakkında bir rehber ve metodolojik araç oluşturmaya çalışacaklar.
Taktiksel Şehircilik konusunda oldukça fazla çalışma olmakla birlikte, daha önce hazırlanan bir rehbere buradan erişebilirsiniz.
Kaynaklar: Metropolis.org, tacticalurbanismguide.org