BM Afet Riski Azaltma Ofisi’nin (UN Office for Disaster Risk Reduction – UNDRR) hazırladığı “Kentlerin Afet Dirençlilik Karnesi”nde afetlerin etkilerinin ve halk sağlığı sorunlarının yeterince vurgulanmadığı gerekçesiyle bir ek yayınlandı. UNDRR tarafından yayınlanan ve Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) ile ortaklarının desteğiyle oluşturulan “Halk Sağlığı Sisteminin Dirençliliği Eki” adındaki bu ek ile dirençlilik karnesindeki çeşitli eksiklerin giderilmesi amaçlanıyor. UNDRR’nin daha önce yayınladığı ve kısa adı “Puan Kartı” olan “Kentlerin Afet Dirençlilik Karnesi” ve DSÖ’nün “Sağlık Acil Durum ve Afet Risk Yönetimi Çerçevesi” ile birlikte kullanılması önerilen bu ek raporla, diğer raporlarda halk sağlığı alanında eksik bırakıldığı düşünülen konulara dair öneriler getiriliyor.

Raporda “Halk sağlığı sorunları” terimiyle küresel bir salgın, aşırı yüksek hava kirliliği, kuraklık, sel, kitlesel ölümler gibi olgular dışında; yetersiz beslenme, geçim kaynaklarındaki aksamalar, uzun süreli psikolojik etkiler gibi afetlerin neden olduğu ikincil sonuçların da kapsandığı vurgulanıyor. Bunlar dışında, halihazırda sağlık sorunları olan bireylerin ihtiyaç duyduğu sağlık hizmetlerindeki kesintiler, engelliler, yaşlılar ve yoksullar gibi kırılgan grupların afet sonrasında savunmasız kalması gibi olgular da “halk sağlığı sorunları” kategorisine dahil ediliyor.

Kentlerin Afet Dirençlilik Karnesi’ndeki 10 esas çerçevesinde hazırlanan ek, halk sağlığıyla çeşitli konular arasındaki entegrasyonu amaçlıyor. Entegrasyonu amaçlanan esaslar şunlar: Yönetişim, afet senaryoları, mali durum, arazi kullanımı / imar yasaları, ekosistem hizmetlerinin yönetimi, kurumsal kapasite, toplumsal kapasite, altyapı dirençliliği, afet müdahalesi ve toparlanma/yeniden yapılanmanın entegrasyonları.

Örneğin, halk sağlığı ve afet senaryolarının entegrasyonu alanında “Salgınlar da dahil olmak üzere, acil durumlar ve afetler risk planlamasına, ne ölçüde dahil edilmiştir?” sorusunu soran Ek, 0’dan 5’e kadar sıraladığı göstergelerle (0 en kötü durum, 5 en iyi durum) salgınlar da dahil olmak üzere tüm acil durum ve afetlerin, kent tarafından kabul edilen risk senaryolarına ne ölçüde dahil edildiklerini ele almaktadır. Bu örnekte, “0 – Küresel salgınlar dikkate alınmamaktadır.” şeklinde iken, “1 – Salgın riski bir sorun olarak kaydedilse de etkileri veya bunlara karşı gerekli çözümler aktif olarak dikkate alınmamaktadır.”, “3 – Salgınlar da dahil olmak üzere tüm acil durumlar ve afetler olası etkileri ile birlikte dikkate alınmaktadır, ancak bu etkiler tam olarak modellenmemiştir.” şeklinde derecelendirilmiştir. En iyi durumu niteleyen 5 nolu gösterge ölçeğinde ise durum şu şekilde ifade edilmiştir: “5 – Salgınlar da dahil olmak üzere tüm acil durumlar ve afetler, kentler tarafından tamamen kendi başlarına var olan bir risk senaryosu olarak ele alınmakta ya da başka bir senaryonun bileşeni olarak dahil edilmektedir. Sağlık personeli ve tesisleri üzerindeki olası etkiler, hem tek başına hem de diğer risklerle birlikte, yerel veya küresel salgının acil duruma çözüm bulma yeteneğini engelleyebileceği durumlar için modellenir ve planlanır.”

Ek’in tamamına erişmek için tıklayınız.