Earth Journalism Network, Rajiv Bhatia, Türkçesi: Serkan Taşkent

Kendi irademizle kapatıp açamayacağımız duyma hissi, insanları çevrelerindeki değişikliklere uyarmak için zaman içinde gelişmiştir. Duyduğumuz sesler istenmediği zaman (yani sesler düşüncelere, odaklanmaya, çalışmaya, konuşmaya, dinlemeye ya da uyumaya engel olduğunda) daha gürültülü bir hâl alır.

Yoğun çalışan nüfusuyla, karayolu trafiğiyle, endüstrisiyle, yapılaşmasıyla kentler gürültülü yerlerdir. Bununla birlikte gürültü, sakinlerin kente dair memnuniyetsizliğinin en önemli kaynağı olarak ön plana çıkıyor. Kent gürültüsü hayat kalitesi konusundan çok daha fazlasını etkiliyor. Birçok kentte gürültünün seviyesi ciddi ve uzun vadeli sağlık sorununa yol açıyor.

Gürültü sadece duymayı, odaklanmayı ya da çalışmayı zorlaştırmakla kalmıyor; uykuyu da altüst ediyor. Yetersiz ya da kalitesi bozuk uykular stres, yorgunluk ve vücudun kimyevi dengesinde bozukluklara sebep oluyor.

Gürültü, çocukların gelişimi üzerinde uzun vadeli sonuçları olan; ilgilenmenin, odaklanmanın, hafızanın, okuma yetisinin ve ses ayrımının dahil olduğu bilişsel işlevlerle de çatışıyor.

Öte yandan karayolu, demiryolu ya da havayolu trafiğine uzun süre maruz kalmak dolaylı olarak kalp krizi ve yüksek tansiyona sebep olabilecek fiziksel ve psikolojik strese yol açmaktadır. Dahası 85 desibel veya üstünde sürekli veya tekrarlanan sese maruz kalmak duyu kaybına yol açabilir.

Kent gürültüsü kaçınılmaz ve zorunlu olarak görünse de çok yoğun ve faal yerler bile gürültüyü sınırlandırmak için bazı adımlar atabilir. Çoğu kentin ve devletin, yerleşim bölgelerinde gürültüyü sınırlandırmak için kanunları var; ancak, bu kanunlar farklı biçimde uygulanıyor.

Günümüzde havaalanlarının uçuş güzergahları boyunca gürültüyü sınırlandırmak adına bazı ilerlemeler kaydedilmiş olsa da geçtiğimiz birkaç on yılda hava kirliliği gibi diğer çevresel problemlere oranla, gürültü kirliliğinde daha sınırlı bir ilerleme kaydedildiğini söylemek mümkün. Sağlığı koruyucu kanunlar çıkarmak ve uygulamak, tasarım ve planlamaya dikkat etmek, makinelerde gerçekleştirilecek iyileştirmeler, ulaşım, yapılaşma, mekanik teçhizatlar, eğlence ve insan davranışlarındaki gürültüyü en aza indirebilir.

Kent Gürültüsünün Kaynakları

Kentlerde dikkate değer ve önlenebilir olan gürültü kaynaklarının birçoğuna trafik ve endüstri sebep olmaktadır.

Trafik ve Gürültü Kirliliği

Otomobiller, motosikletler, otobüsler ve trenlerin yol açtığı motorlu taşıt gürültüsü, yüksek hız söz konusu olduğunda, araçların motorları, frenleri, egzozları dahil olmak üzere araç çekme sisteminin; lastiğin ve karayolunun veya demiryolunun arayüzleri ve havanın yer değişiminin bir sonucudur.

Modern araç tasarımları gürültüyü en aza indirmek amacıyla tasarlansa da bazı insanlar araçlarının egzoz sistemlerinde özel olarak ses çıkarması amacıyla tasarladıkları birtakım yasal olmayan modifikasyonları yapmaktadır. Trafik gürültüsü ise büyük bir oranla otoyol kenarında oturan sakinleri etkiler. Zira bir ağır kamyon, bir binek otomobilinin yarattığının yaklaşık 20-30 katı ses enerjisi yaratmaktadır. Emniyet/karakol, itfaiye ya da hastanelere yakın oturan insanlar için de acil durum araçları benzer bir sorun kaynağı teşkil etmektedir. Aynı şekilde kamusal çevre temizliği yapan çöp araçlarının da gürültüye ve şikayetlere sebep olduğu bilinmektedir.

Trafik gürültüsü kaçınılmaz değildir; kentler trafik gürültüsünü yolların bakımını yaparak, ses bariyerleri inşa ederek, hız sınırını düşürerek, yasal olmayan modifikasyonları cezalandırarak, yük araçlarını dikkatli bir şekilde yönlendirerek, elektrikli otobüsleri tercih ederek ve toplu taşımayı, bisikleti ve yürümeyi teşvik ederek azaltabilir.

Endüstri ve Gürültü Kirliliği

Yerleşim yerlerindeki endüstriyel gürültü kaynaklarının birçoğu mekanik teçhizat, teslimat araçlarının indirme ve bindirmeleri, ağır taşıtların uyarı sesleri, jeneratörler ve soğutma sistemlerinden kaynaklanmaktadır.

Düşünceli planlama ve yapılaşma kuralları ve bunların katı bir şekilde uygulanmaları birçok gürültüyü azaltabilir. İmar kanunları aracılığıyla yerleşim bölgeleri ve ticari kullanımlar arasında bir mesafe sınırlandırmasının yanı sıra bina yapım yönetmeliklerinde akustik yalıtımını mecbur kılarak, gürültü bar ve gece kulüplerinin içinde tutulabilir.

Muhtelif Gürültü Kaynaklarından Çıkan Ses Seviyeleri

Gürültü Kaynağı  

Sessiz kütüphane, fısıltıyla konuşmak (30 dbA)

Sessiz oda (40 dbA)

Normal diyalog (60 dbA)

Klima, dikiş makinesi (60 dbA)

Elektrikli süpürge, kurutma makinesi, gürültülü bir restoran (70 dbA)

Orta yoğunluklu trafik (75 dbA)

Yoğun trafik (85 dbA)

Metro, motosiklet, kamyon, çim biçme makinesi (90-100 dbA)

Çöp kamyonu, havalı matkap (100 dbA)

Elektrikli testere (110 dbA)

Rock konseri (120 dbA)

Kaya matkabı (130 dbA)

Jet motoru (140 dbA)

Roket fırlatma (180 dbA)

Gürültü Etkisini Azaltmak Adına Kentlerin Atabileceği Adımlar

 Kaynak: EarthJournalism.net (Kısaltarak Türkçeleştirilmiştir.)