Son yıllarda pek çok kent başta dar gelirli kent sakinleri olmak üzere, tüm kentli nüfusun sağlıklı, besleyici ve yeterli gıdaya erişimini sağlayacak eğitim, organizasyon ve politika arayışı içine girdi. Fakat yerel ve sürdürülebilir gıdaya erişim günlük gıda ihtiyacını karşılamakta zorluk çeken insanlar için pek mümkün değil. Ayrıca mevcut sistem içerisinde gıda ve gıdaya erişim üreticilerin durumu, biyoçeşitlilik, iklim gibi birçok önemli noktayı ve çok daha fazlasını kapsıyor.
Hollanda’nın Groningen kentinde bu bağlamda ortaya çıkan Toentje girişimi, kentin gıda politikalarını sosyal politika ile birlikte ele aldığı birçok programdan sadece biri. Toentje, kurucusu Jos Meijers’in gıda bankasının ürün yelpazesinde taze sebze olmadığını fark etmesiyle yerel gıda bankası için bunları yetiştirme fikrinden yola çıkarak başladı. Meijers’in bu fikirle 2014 yılında Groningen belediyesine başvurmasının ardından, belediyenin sağladığı fon ile birlikte gıda bankasının yakınında kullanılmayan eski bir bira fabrikası üzerinde girişim hayata geçti. Girişim ofisler, sebze bahçesi ve restorandan oluşuyor.
Kentsel Simbiyoz (Urban Symbiosis)
Kent ile Toentje arasında simbiyotik bir ilişki var. Bir tarafta kent girişime mekân ve finansmanı sağlıyor. Toentje ise hem güvenilir ve uygun fiyatlı gıda üretiyor hem de kent içinde gıda bankası, okullar gibi birçok kurumla ağ kuruyor. Bu ağın kurulması ve güçlendirilmesi ise kentteki dezavantajlı komşuluk birimlerinin iyileştirilmesi konusunda yerel hedefleri gerçekleştirmeye katkı sunuyor.
Groningen belediyesinin yoksulluk, yaşam kalitesi, komşuluk politikaları ve sağlık gibi konulara odaklanan 4 departmanı var. Proje aracılığıyla belediye Toentje gibi gıda merkezlerinden bazılarını canlı laboratuvar olarak görüyor ve buradaki modelleri kentin diğer bölgelerine de uygulamayı hedefliyor.
Toentje, Groningen kentindeki kırılgan grupların yaşamlarına midelerinden daha fazla dokunuyor. Göçmenler, uzun süredir işsiz olanlar gibi farklı hikayeleri olan 40’tan fazla gönüllü bahçede ve restoranda çalışıyor. Bu şekilde özellikle kırılgan gruplara çalışma olanağı tanıması, onları aktif ve toplumun bir parçası olmaya teşvik ediyor. Bu faaliyetlerle belediyenin hedeflerinden biri de kuşaklar arası aktarılan yoksulluğa (generational poverty) çözüm olmak.
Bu girişim Groningen Belediyesinin sağladığı fon ile başlamış olmasıyla birlikte kendi kendine yetebilmenin bir yolunu arıyor. Bu bağlamda Toentje olanaklarını arttırabilmek için komşu bölgelerle daha çok etkileşim halinde olmayı hedefiyle faaliyet alanlarını genişletmeye başladı. Birçok kent arıcısının iş birliğiyle kent arıcılığının hikayesini de vurgulayan yerel bal markası “Groning”i kurdu. Müşteriler bal satın alarak hem Toentje’yi destekliyor hem de kent arıcılığı hakkında bilgi sahibi oluyor. Bunun yanında yine yerel bir bira fabrikası için şerbetçiotu yetiştirerek yerel üreticiyi destekliyor. Farklı bölgelerdeki insanlara uygun fiyatlı ve sağlıklı yemekler yapmayı öğretmek ve çocuklara sebzeyi sevdirmek amacıyla online ve yüz yüze yemek pişirme kursları organize ediyor. Kısa bir süre önce gıda bankası için daha doğal ve güvenilir ürünler üretmek için AOC Terra isimli tarımsal üretim için mesleki eğitim veren bir toplulukla ve bölgedeki üreticilerle iş birliği yaptı. Toentje hala finansal olarak kullandığı fona bağlı olsa da çevresel etkileri açısından başkalarına da ilham olmuş durumda. Bölgede üç kent bahçesi daha gıda bankasına sebze yetiştirmeye başladı.
Kaynak: Eurocities