Global Govjam: 30 Ülkede Aynı Anda, Kadıköy Belediyesi’yle İstanbul’da

Dünya’nın dört bir yanındaki otuzdan fazla kentten insanın eş zamanlı olarak ortak bir tasarım teması üzerinde çalıştığı Global GovJam etkinliğinin Türkiye ayağı olan İstanbulGovJam, bu yıl Kadıköy Belediyesi’nin desteğiyle 17-18 Mayıs tarihlerinde Tasarım Atölyesi Kadıköy’de gerçekleşti. Etkinlik, kamusal hizmet tasarımı ile ilgilenen ve diğer insanlarla çalışarak kendi yeteneklerini geliştirmek isteyen onlarca insanın katılımı ile oldukça hareketli geçti.

2012’den beri her yıl düzenlenen Global GovJam, bu yıl İstanbullulara yeni insanlar ile tanışmak, birbirinden bir şeyler öğrenmek ve network sağlamak için güzel bir fırsat sundu. Bu küresel etkinliğin bir parçası olan İstanbulGovJam’de, katılımcılar kendi ekiplerindeki ve dünyanın diğer ucundaki insanlarla iletişim kurarak farklı fikirler ve yeni çalışma metotları deneyimledi. Etkinliğin ana amacı, katılımcıların fikirlerini sözcüklerle değil kendi yaptıkları prototiplerle anlatmalarını sağlamaktı.

Birey ya da grup olarak katılımın mümkün olduğu etkinlikte, Kadıköy Belediyesi çalışanlarının yanı sıra, tasarımcılar, öğrenciler ve birçok farklı disiplinden insan etkinliğe katılım gösterdi. Etkinliğin moderasyonunu İTÜ Endüstri Ürünleri Tasarımı bölümünden, Prof. Dr. Özlem Er, Araştırma Görevlisi Saniye Fışgın ve Kadıköy Belediyesi Akademi’den Ceyda Yılmazdoğan Aydın gerçekleştirdi. OktoPeople Tasarım firmasından Meriç Bakış, Işıl Özkan, Beril Koçoğlu ve Cansu Kıpırdı ise etkinlikte mentör olarak yer aldı. Etkinliğe katılan yaklaşık otuz kişi, iki gün boyunca Tasarım Atölyesi Kadıköy’ün yaratıcılığı destekleyen renkli ortamında çalışma fırsatı buldu. Atölye çalışmasının gerçekleşmesi için Kadıköy Belediyesi Akademi ve Tasarım Atölyesi Kadıköy önemli bir destek sağladı.

İki gün süren etkinlik, ilk olarak hizmet tasarımı ve tasarım odaklı bakış açısı kavramlarının kısaca anlatılması ile başladı. Daha sonra, GovJam ile ilgili bilgilendirmeyi ve herkesin birlikte üzerinde çalışacağı küresel temayı içeren video katılımcılara seyrettirildi. 30 saniyelik bir ses kaydından oluşan tema, kuş cıvıltıları, yaprak hışırtıları gibi doğal ortamda duyulacak huzur veren seslerle başlarken, araba kornası, inşaat gürültüsü gibi seslerin yavaş yavaş yükselmesi ve sonunda bu seslerin doğal sesleri tamamen bastırmasıyla sonlanıyordu. Temayı öğrenen katılımcılar, gruplara ayrılarak temanın onlara düşündürdükleri ve hissettirdikleri ile ilgili bir beyin fırtınası gerçekleştirdi. Bu beyin fırtınası sonrasında tema, daha çok kentteki yeşil alanların yetersizliği, insanların yeşil alana ulaşmak için kilometrelerce yol gitmesi, kentten doğaya kaçış, doğanın insanlar tarafından tahrip edilmesi gibi konularda yoğunlaştı. Sonrasında, gruplar, temaya bağlı kalarak yurttaşların yaşadıkları problemleri ve mevcut fırsatları belirlemek için Rasimpaşa mahallesinde kısa bir gezi ve saha araştırması yaptılar. Bu veriler ışığında sorun ve fırsatları belirleyen katılımcılar, beyin fırtınası gerçekleştirerek çözüme yönelik fikirler oluşturdular ve bu fikirlerin arasından geliştirmek istedikleri fikirleri seçtiler. Seçtikleri fikirleri ise belirli metotlar ile geliştirip uygulanabilir bir hizmete dönüştürmek için çabaladılar.

Bu süreçte, öncelikle ihtiyaç haritası oluşturan katılımcılar, oluşturacakları hizmetin çözüm getireceği belirli ihtiyaçları önem sırasına göre dizdiler. “Persona”lar oluşturarak hedef kullanıcılarının karakteristik özelliklerini ortaya çıkardılar. Empati haritası ile oluşturulan personanın bu yeni hizmet hakkında ne düşünebileceği, ne hissedebileceği, ne zorluklarla karşılaşabileceği hakkında fikir üretmeye çalıştılar. Daha sonra tasarladıkları hizmetin her sürecine hakim olmak için hizmetin kullanıcı yolculuğu haritasını oluşturdular. Bu aşamadan sonra da hizmetleri anlatabilecekleri ve test edebilecekleri prototipler oluşturmak için çalıştılar.

Gruplar, her bir aşamada fikirlerini potansiyel kullanıcılardan ve konu hakkında uzman kişilerden geri dönüşler alarak değiştirip geliştirdiler. Tüm grupların prototipleri bittiğinde, gruplar projelerini tanıtacak fotoğraflar ve videolar çektiler. Daha sonra bütün projelerin bilgisini, fotoğraflarını ve videolarını GOVJAM’in web sitesine yüklediler. Avusturya’dan Wonderwerk, İspanya’dan Design-it gibi dünyada tanınan birçok tasarım firmasının yanı sıra devlet kurumlarının da katıldığı etkinlikte, İstanbullu katılımcılar, İskoçya’nın Dundee ve Brezilya’nun Recife adlı kentlerle yapılan görüntülü Skype bağlantısı sayesinde bilgi alışverişinde bulundu. Open Change adlı kuruluşun kurucu ortağı Profesör Mike Press de TAK’ta gerçekleştirilen çalışmaları görüntülü bağlantı aracılığıyla yorumlayarak projelere katkı sundu.

Kadıköy Belediye Başkanı Aykurt Nuhoğlu da TAK’ta proje ekibini ziyaret ederek hazırlanan projelerle ilgili bilgi aldı. Projenin otuzu aşkın ülkede aynı tema üzerinden gerçekleşmesini çok önemli bulduğunu söyleyen Nuhoğlu, uluslararası alanda yapılan bu gibi çalışmaların kültürel iletişimi güçlendireceğine vurgu yaptı. Nuhoğlu, ortaya çıkan projeleri, kent içerisinde de doğayla uyumlu olarak çalışılabileceğinin önemli kanıtları olarak gördüğünü belirtti.

Bu çalışmalar sonucunda ortaya çıkan projeler ise şöyle;

Kolektif adlı projenin amacı, yeşile hasret kalan, yeşil alanlara ulaşmak için hafta sonu kilometrelerce yol giden ve aynı zamanda doğayla olduğu kadar insanlarla da birlikte yaşama kültürünü unutmuş mahalle sakinlerini hem yeşile ulaştırmak hem de birlikte hareket edebilecekleri kolektif bir alan yaratmak. Bu amaçla, Rasimpaşa Mahallesi’nin ada ortasına sahip binalarının oluşturduğu kentsel yapısından yararlanan grup, Rasimpaşa sakinlerinin arka bahçelerini kamusal müdahalelerle daha yeşil bir hale getirmesini teşvik etmeyi ve onlara bahçe yetiştiriciliğiyle ilgili bilgi ve destek sağlamayı amaçlıyor.

İstanbul and I projesi, yurttaşların yaya olarak İstanbul’daki deneyimlerini iyileştirmeyi hedefliyor. Bir mobil uygulama hizmeti olan bu projeyi ortaya koyan grup, içerdiği harita tabanlı içerik ile kullanıcılara daha konforlu bir yürüyüş deneyimi sağlamayı amaçlıyor.

Tiny Parks projesi kapsamında, Kadıköy içerisinde var olan küçük parkların daha kullanılabilir hale getirilmesi için bu parklara özgü birçok farklı detay öneriliyor.

Bird Binoculars projesinde ise, insanların doğa ile ilişkisinin güçlendirilmesi amacıyla kuşları gözlemlemek için özel bir dürbün tasarlandı. Arttırılmış gerçeklik teknolojisine sahip bu dürbün sayesinde hem kullanıcıların, izledikleri kuşlar hakkında bilgiye sahip olabilmeleri, hem de kuşların sesini duyabilmeleri hedefleniyor.

Global Govjam ile ilgili detaylı bilgiye http://www.govjam.org/ projelerle ilgili detaylı bilgiye ise http://www.govjam.org/jamsite/23546 adresinden ulaşabilirsiniz.