Avrupa Komisyonu’nun bir girişimi olan ve Avrupa açık verileri için resmi portal statüsündeki data.europa.eu, her yıl yayımladığı açık veri olgunluk raporlarının 2024 versiyonunu yayımladı.
Rapor, ülkelerin açık veri alanındaki olgunluk düzeyini değerlendiriyor. Değerlendirme, Avrupa Konseyi ve Parlamentosu’nun 2019 yılında kabul edilen açık veri direktifi ile uyumlu olarak kamu sektörü bilgilerini erişilebilir hale getirme ve yeniden kullanımını teşvik etme konusundaki ilerlemesini ölçüyor. 27 AB Üye Devleti, 3 Avrupa Serbest Ticaret Birliği (EFTA) ülkesi (İzlanda, Norveç ve İsviçre) ve 4 aday ülke (Bosna – Hersek, Arnavutluk, Sırbistan ve Ukrayna) dahil olmak üzere toplam 34 ülkenin yıllık değerlendirmeye dahil edildiği raporla; katılımcı ülkelerin açık veri olgunluk seviyesinin daha iyi anlaşılmasına yardımcı olmak, iyileştirilmesi gereken alanları belirlemek ve katılımcı ülkelerin birbirlerinden öğrenmesini sağlamak amaçlanıyor.
Raporun değerlendirme metodolojisi, açık veri olgunluğunu dört boyut kullanarak tanımlıyor:
• Politika boyutuyla, katılımcı ülkelerde yürürlükte olan ulusal açık veri politikalarını ve stratejilerini araştırıyor. Bu unsurları değerlendirmek için de üç gösterge kullanılıyor: (a) politika çerçevesi, (b) açık verinin yönetişimi ve (c) açık veri uygulaması.
• Portal boyutuyla, ulusal açık veri portallarının işlevselliğini, portalı geliştirmek için kullanıcıların ihtiyaç ve davranışlarının ne ölçüde incelendiğini, farklı alanlarda açık verinin kullanılabilirliğini ve portalın sürdürülebilirliğini sağlama yaklaşımını araştırıyor. Bu unsurları değerlendirmek için de dört gösterge kullanılıyor: (a) portal özellikleri, (b) portal kullanımı, (c) veri sağlama ve (d) portal sürdürülebilirliği.
• Kalite boyutuyla, meta verilerin sistematik olarak toplanmasını, meta veri kalitesinin izlenmesini ve meta veri standartlarına uygunluğu değerlendiriliyor. Bu boyut, ulusal portaldaki açık verinin uygun formatlara ve doğru lisanslara sahip olmasına, makine tarafından okunabilir olmasına ve yüksek kalitede olmasına odaklanıyor. Bu unsurları değerlendirmek için ise dört gösterge kullanılıyor: (a) meta veri güncelliği ve eksiksizliği, (b) izleme ve önlemler, (c) DCAT-AP (Farklı platformlardaki veri setlerine ait metaverilerin birlikte çalışabilirliğini sağlayan standart sözlüğün bir versiyonu) uyumluluğu ve (d) dağıtım kalitesi ve bağlantılı veriler.
• Etki boyutuyla, ülkelerin hem açık verileri yeniden kullanımı hem de bu yeniden kullanım yoluyla yaratılan etkiyi ölçme istekliliği, hazırlığı ve yeteneği analiz ediliyor. Bu unsurları değerlendirmek için de üç gösterge kullanılıyor: (a) stratejik farkındalık, (b) yeniden kullanımın ölçülmesi ve (c) (i) hükümet, (ii) toplum, (iii) çevre ve (iv) ekonomi alanlarında yaratılan etki.
Bu dört boyuta göre yapılan değerlendirme sonucunda öne çıkan noktalar ise şu şekilde:
• Toplam 18 ülke açık veri olgunluğunu bir önceki yıla göre artırdı. 15 ülke ise olgunluk puanlarında düşüş yaşadı (11 ülke için bu düşüş yüzde 5 puandan azdı).
• 34 ülkeden 26’sı, % 73’ün üzerinde bir olgunluk puanına sahip olarak, yelpazenin üst ucunda yoğunlaşmaya devam etti.
• %83 ortalama olgunluk puanlarına sahip AB üyesi ülkeler, 2023 yılındaki seviyesini korudu.
• En olgun AB üyesi devletler Fransa (% 100), Polonya (% 98) ve Slovakya (% 96) oldu. EFTA’nın en olgun ülkesi Norveç (% 89), en olgun aday ülke ise Ukrayna (% 97) oldu.
• En büyük artış yaşayan ülkeler ise Letonya (+ 10 puan), Hırvatistan (+ 9 puan), Sırbistan (+ 9 puan) ve Çekya (+ 6 puan).
