İrlanda hükümetinin “Where Your Money Goes” platformu, vatandaşların kamu harcamalarını şeffaf ve erişilebilir biçimde inceleyebileceği bir görsel araç sunuyor. 2015’ten itibaren yapılan brüt oylanan ve oylanmayan harcamaları interaktif grafiklerle ve detaylara inebilen gösterge panelleriyle sunan web sitesi, yıllık bütçe süreçlerini kolayca anlamayı mümkün kılıyor.
Web sitesi kullanıcılara hükümetin parasal kaynağının nereden geldiğini açık bir şekilde tarif ediyor. Kişilerden ve işletmelerden gelen vergi gelirleri, vergi dışı gelirler, Merkez Bankası’ndan elde edilen gelirler, hükümetin sahip olduğu hisse senetlerinden elde edilen temettüler gibi kaynaklar dışında, “Yardım Ödenekleri”, sermaye gelirleri, AB’den gelen gelirler ve Hazine’ye yapılan kredi geri ödemeleri gibi kaynaklar hükümetin gelir kalemleri olarak tarif ediliyor.
“Para nasıl harcanıyor?” başlığında ise “cari harcamalar” ve “sermaye harcamaları” olarak iki başlık altında tasnif ediliyor. Cari harcamalar, devlet daireleri, kurumları ve ticari olmayan devlet kuruluşlarının günlük harcamalarını, kamu görevlilerinin ücretlerini ve emekli maaşlarını da içeriyor.
Sermaye harcamaları ise uzun vadeli fiziksel varlıklara (yollar, köprüler, hastane binaları ve okullar gibi) ve fiziksel olmayan varlıklara (bilgisayar yazılımları gibi) yapılan harcamaları içeriyor.
Web sitesinin özellikleri
Web sitesi hükümet harcamalarının analizini takip etmek üzere bir dizi araç sunuyor. Harcama kategorilerine (Sosyal Koruma, Sağlık, Eğitim vb.) dair özet bilgiler, ulusal borcun ödenmesi, AB katkıları vb. ile ilgili harcamaların özeti, ayrıntılı inceleme olanağı sunan etkileşimli grafikler ve son on yıldaki harcamaların eğilim analizleri gibi bir diziözellik bulunuyor.
Harcamalar sosyal destek, sağlık, eğitim, ulaşım, barınma ve adalet gibi ana kategorilere ayrılmışken; ülkenin borç servisi, AB katkıları ve diğer merkezi giderler gibi “oylanmayan” harcamalar da ayrı başlıklarda görüntülenebiliyor. Platform, kullanıcıların belirli bir yılın toplam harcamasını, kategorik dağılımları ve yıllar arasındaki değişim eğilimlerini interaktif olarak keşfetmesine olanak tanıyor.
2024–2026 yılları için tahmini harcama rakamları dahi yer alıyor; böylece hem geçmiş hem de planlanan bütçe dinamikleri bir arada izlenebiliyor. Örneğin 2026 yılı için toplam kamu harcaması 132,1 milyar € olarak listelenmiş olup, sosyal koruma, sağlık ve eğitim gibi alanlar bütçenin büyük bölümünü oluşturuyor.
Platform, açık verinin demokratik katılımı destekleyen bir araç olarak kamu yönetiminde nasıl etkili kullanılabileceğine dair güçlü bir örnek sunuyor.
