Bengisu Kılıç, Kadıköy Akademi – Gönüllü Araştırmacı
Paris uzunca bir süredir ulaşım ve hareketlilik politikalarıyla örnek oluşturan bir kent olarak anılıyor. 1990’ların sonundan bu yana benimsediği yayalaştırma ve toplu taşımayı yaygınlaştırma ilkeleri, bireysel ulaşım araçlarını 17 sene içinde %44’ten %35’e kadar azalttı. Bu etkileyici başarılarla yetinmek istemeyen Paris yönetimi, Paris’in ilk kadın Belediye Başkanı Anne Hidalgo önderliğinde, “15-Dakika Paris” olmaya hazırlanıyor.
Hidalgo, 2014’ten beri Paris Belediye Başkanı olarak görev yapıyor. 2020 Yerel Seçimleri öncesinde sunduğu La Ville Du Quart d’Heure (Çeyrek Saatlik Kent) önerisi, vatandaşlara 15 dakika içerisinde evlerinden işlerine gidebilmelerini, çocuklarını okula bırakabilmelerini vaat ediyor. Vatandaşın cebinde kalacak ve yollarda boşa harcanmayacak stresli trafik saatleri bu önerinin sevindirici sonuçlarından biri olacak olsa da, hedef tabii ki yalnızca yolda geçen vakti geri kazanmak değil. Bu proje ekonomiyi dekarbonize etmeyi ve Paris’i daha yaşanılabilir, temiz ve sağlıklı bir şehir haline getirmeyi hedefliyor. Bunun için ise Reverse Traffic Pyramid olarak bilinen, Ters Trafik Piramidi modelini de gözeterek, yaya öncelikli, düşük karbon salımlı ve az stresli bir trafik/ ulaşım politikasını hayata geçiriyor.
Daha sağlıklı bir şehir yaratmanın ve karbon emisyonunu azaltmak için yenilikçi çözümler üretmenin yolu önemli ölçüde ulaşım koşullarını iyileştirmekten geçiyor. Yeşil ve sürdürülebilir kent ulaşımına geçişi kademeli bir program olarak ele alan 15-Dakika Paris, bireylerin sağlığının süreçten nasıl faydalanacağını da incelemiş.
Pekin’de kimlerin trafiğe araçlarıyla çıkabileceğini belirleyen kuradan sonra, kazananlar ve yayalar arasında genel sağlık durumlarını gözlemleyen bir karşılaştırma yapılmış. Görünen o ki araba kullanabilenler diğerlerine göre %50 daha az yürüyerek yolculuk etmişler ve ortalama olarak 2 kilo almışlar.
Farklı bir kent araştırmasına göre ise Madrid’de hastaneye yatan solunum yolu rahatsızlıkları hastalarının %13’ü ve kalp rahatsızlıkları olan hastaların %39’u doğrudan trafik yoğunluğu ile ilgili. Bu sebeple trafik yoğunluğunu azaltmak yalnızca çevreye duyarlı bir çalışma değil, ayrıca insan sağlığını ve yaşam kalitesini koruyup iyileştirebilmek için de kritik. Hem beden hem de ruh sağlığını koruyabilmek için, bireylerin hareketliliğinin önemli olduğu tartışılmaz bir gerçek. Bu anlamıyla Hidalgo’nun politikası, arabalar için değil, insanlar için olan bir şehir tasarlayarak toplum sağlığını ve mutluluğunu iyiye götürmek yönünde.
Yürüyüşü ve düşük karbon salımlı ulaşım olanaklarını tercih ettiren bu model, hem kirliliği azaltarak, hem hareketliliği artırarak insan sağlığına katkıda bulunuyor. Dünyamız için ise katkıları bundan daha fazla. Yürüyüşü ve 15 dakika içinde ulaşılabilir kaynakları desteklediğinden, yerel tüketime teşvik sağlamış oluyor ve karbon emisyonu düşük bir ekonomiye geçişin kapılarını aralıyor.
Peki 15-Dakika Paris Mümkün mü?
Paris’in ulaşım düzenlemelerinin ilki 15-Dakika Paris değil, gidişata bakılırsa sonuncusu da olmayacak. Parislilerin yeni düzenlemelere sorumlu ve pozitif tepkiler verdiği daha önce de gözlemlenmiş. Yani aslında Paris halkı da daha az stresli bir trafikte eve gitmeyi, daha temiz bir havayı solumayı, daha fazla kendine vakit ayırmayı tercih ediyor ve bunun için fedakarlıklar yapmaya da hazırlar. Yerel yönetimin ve halkın işbirliği ise başarılı sonuçlar vermeye devam edecek gibi duruyor. Arabasızlaşarak özgürleşme yolunda ilerleyen bu şehrin başarılı olacağını yalnızca mevcut metro hatlarının haritasına bakarak da söylemek mümkün. Çok eski bir yerleşke olan Paris, merkezden halka halka uzaklaşarak genişlemiş yapısıyla, örnek bir tarihi Avrupa Kenti. Şimdi ise tüm dünya kentlerine çevreci ulaşım politikalarıyla örnek olmaya hazırlanıyor.
[15 Dakika Kentler hakkında daha fazlası için Pandemi Sonrası Yeni Kentsel Çözümler: 15 Dakikalık Kent’e de göz atabilirsiniz.]
Yazının tamamına ve benzeri içeriklere ise aşağıdaki bağlantıdan ulaşabilirsiniz: