Avusturya Gelecek Fonu (Zukunftsfonds der Republik Österreich), Avusturya Cumhuriyeti Ulusal Fonu (Nationalfonds der Repbulik Österreich) Kuzey Avusturya (Land Oberösterreich) Federal Eğitim, Sanat ve Kültür Bakanlığı tarafından fonlandırılan “Bilinç Bölgesi” adlı yerel katılımcılık projesinde, turistlerle yerel halk arasındaki sorunların ve bölgedeki eski toplama kampı binalarının müze olarak kullanılmasından doğan sorunların çözüme kavuşturulması için yurttaşların ve uzmanların ayrı ayrı gruplandırılarak çözüm önerileri sunduğu bir katılımcılık modeli uygulandı.

Participedia uluslararası katılım portalında, Hans Asenbaum tarafından girilen katılımcılık örneğinde, “Bilinç Bölgesi” adlı bu katılımcı projenin uygulama süreci aşağıdaki şekilde aktarılıyor:

Nazi rejimi geçmişi, Avusturya’nın üç komşu köyü Mauthausen, Gusen ve St. Georgen’de yaşayan yurttaşların yaşamında hala büyük bir etkiye sahip. Mauthausen ve Gusen’de bulunan toplama kampı binalarında ve vaktiyle Nazi rejimi tarafından kullanılan silah fabrikası binasında bu tarihsel miras hala kendini belli ediyor. Bu tesislerden bir kısmı çoktandır anıt işlevi kazanmışken, diğer binalar ve tesisler hakkında neler yapılacağı konusunda henüz bir karara varılmış değil: yıkılmalı mı, başka bir amaç için m kullanılmalı ya da yine anıt işlevi mi kazanmalı? Merkezi hükümetin bu tür binaları müzeleştirme konusundaki planı, yerel halk arasında bazı tartışmalara yol açtı. Bölgede yaşayan yurttaşlardan bazıları geçmişi unutmak ve “normal” yaşamlar sürdürmek isterken diğer bir kesim de bunun aksine geçmişi araştırmak ve tarihi korumak istiyor. Bu sorun aynı zamanda, ebeveynleri Nazi rejiminin suçlarıyla doğrudan bağlantılı olan daha yaşlı kuşakla, kendilerini geçmişten daha kopuk hisseden ve geçmişi eleştiren yeni nesil arasındaki kuşak farkında da kendini gösteriyor. Yerel halkla ziyaretçiler arasında da çatışmalar ortaya çıkıyor. Anıt turizmi zaman zaman yerel halkın mahremiyet ihtiyacına aykırı durumlar yaratıyor. Turistler bazen yerel halkın geçmişteki korkunç suçlarla doğrudan alakalı olduğunu düşünüyor. Nadiren de olsa yerel halka karşı düşmanca tavırlara rastlanabiliyor.

“Bilinç Bölgesi” projesinin amacı, bu bölge için, yerel halkı ve yerel sivil toplumu da dahil eden yeni bir gelecek geliştirmek olarak tanımlandı. Tarif edilen sorunların tartılşılmasından, yerel halkın yaşam kalitesini yükseltecek yeni projeler geliştirilmesi ve anıt müzeler için ziyarete gelen turistlerle daha olumlu bir etkileşimin yaratılması öngörüldü.

Ocak-Mart 2013 dönemi boyunca, 1) bilim, sanat ve kültür, 2) bölgesel kalkınma, 3) ekonomi, 4) bölgedeki göçmenler, 5) anma inisiyatifleri ve 6) açık bir odak gruptan uzmanların katılımıyla altı farklı odak grup oluşturuldu.

Şubat ve Mart aylarında, her biri bir köyde (Mauthausen, Gusen ve St. Georgen) olmak üzere üç farklı yurttaş konseyi teşkil edildi.

Mart ayında, bu üç farklı yurttaş konseyinde toplanan fikirlerin sunulup tartışıldığı ve birleştirilerek kamuoyuyla paylaşıldığı bir “fikir beyanı etkinliği” gerçekleştirildi.

Nisan ayına gelindiğinde, proje adımları ve toplanan fikirler, kamusal bir etkinlikte daha geniş bir kitleyle paylaşıldı.

Projenin düzenleyicileri, odak gruplardan ve yurttaş konseylerinden çıkan sonuçları özetleyen kapsamlı bir rapor hazırladı. Buradaki ana başlıklar şu şekildeydi: Anıt bölgenin genişletilmesi; bölgenin tarihinden öğrenmek; kalan bina ve mekanların gelecekteki kullanımı; karşılaşma, diyalog ve iletişim; kendine güvenen bir bölge olmak; ağlar ve yeni yapılar kurmak.

Gelecek için alınan derslerin özeti:

Uzmanlık birikimi ile gündelik yaşam deneyimleri arasındaki katılımcı süreçleri birbirinden ayırmak çok önemli. Bu sayede her iki bilgi kaynağına eşit bir biçimde yaklaşılabiliyor ve aynı zamanda gündelik yaşam perspektifinin de sürece katacağı değer kaybolmamış oluyor.

Yurttaş konseylerinin, özellikle katılım ve yaratıcılık konularında son derece etkili oldukları gözlemlendi.

Her konseyin içindeki grup dinamiklerinden kaynaklanabilecek taraf olma eğilimleri ve katılımcıların toplu olarak dahil edilmesinden doğan sorunlar, eğer nüfus çok fazlaysa aynı konuya dair daha fazla sayıda konsey oluşturularak düzeltilebilir.

Katılımcı bir görev tanımlanarak, yurttaşların katılım için seçilmesinde ve temsiliyetindeki meşruiyet arttırılabilir.

Kaynak: Participedia ve Bewusstseinsregion Mauthausen – Gusen – St. Georgen Projesi’nin resmi web sayfası