Sidewalk Labs ve Medium.com internet sitelerinde blog yazarı olan Willa Ng geçtiğimiz günlerde yayınlanan bir makalesinde kent içi ulaşımda trafik sıkışıklığını gidermeye dönük bir girişim olarak, bireysel araç kullanımının görünür olmayan giderlerinin daha belirgin hale getirilmesi teması üzerinde durdu. Araç sahiplerinin kullandığı navigasyon programlarının yolculuk maliyetlerini de gösterecek şekilde tasarlanmasının yaratacağı etkiler üzerine duran Willa Ng’nin yazısında şu konulara değindi:
Yolculuğun gerçek maliyetini gösteren akıllı yön bulma uygulamaları (navigasyonlar) insanları farklı kararlar almaya itebilir.
PlaNYC, sürdürülebilir girişimlerinin bir parçası olarak New York eyaleti trafik sıkışıklığı fiyatlandırmasını önereli on yıl oldu. Gösterilen çaba ben dahil kent yönetiminde çalışan birçok ulaşım profesyonelinin tercih etmediği bir şekilde sonuçlandı. Bu sonuç, metro bölgesinde yaşayan insanların hala vakitlerinin büyük bir kısmını trafikte harcıyor olması ve toplu taşıma sisteminin kalıcı fon kaynakları arayışında olmasıydı.
Trafik sıkışıklığı için düşünülen fiyatlandırmanın arkasındaki fikir oldukça basitti: İnsanlar sürüş maliyetinin arttığını gördükçe daha az araba kullanmaya başlarlar. Bu basit ekonomik örnek son yıllarda tünel ağları ve kendi kendine gidebilen taşıtların trafiği çözebileceğini öne süren teknolojik sürüş umutlarına bir yanıt olarak önerilmişti.
Sürüş elbette ücretsiz değil. Araç sahipleri benzin, köprü parası, sigorta, bakım ve park ödemeleriyle bağlantılı olarak yılda ortalama 9,000$ ödemektedir. Harcamaların çoğu yolculuk bazlı olarak gizlendiği için araba sürme çoğunlukla ücretsiz görünebilir. Arabanın sigorta faturası aylık olarak gelir ya da otomatik ödeme talimatı verilmiş olabilir. Arabayı tamir ettirmek gerektiğinde gelen büyük faturalar can yakıcıdır ama bu faktörü gündelik hareket tarzına dahil etmek kolay bir şey değildir.
Dijital araçlar ve veri yüklemeleri bu problemi yeni bir yöntemle düşünmemizi sağlıyor. Araçlarda seyahatin tüm giderlerini gösteren akıllı yön bulma uygulamalarını kullanırsanız insanların ne zaman ve nereye seyahat edecekleri hatta bu yolculuğu yapmalarına gerek olup olmadığı konusundaki kararlarında da etkili olabilirsiniz. Bu tip “gerçek gider” karşılaştırmaları siyasetçileri, yerel planlamacıları ve trafik sıkışıklığını gidermeye yönelen şirketleri bilgilendirmede yardımcı olabilir.
Şu anda akıllı yön bulma uygulamaları sürüş giderlerini büyük ölçüde gizli tutma eğiliminde. Birçok uygulama, rotaları ve yolu seyahat süresini baz alarak sıralıyor: Hedefe en hızlı götüren seçenek kazanır. Burada ima edilen varsayım seçenekler arasındaki mali harcamaların dengeli olması yönündedir. Ancak, evden çıkmadan önce seçtiğiniz rotanın harcanan zamana ek olarak tüm mali harcamalarını da görseniz başka bir rota seçmeyi düşünebilirsiniz.
Bir cumartesi sabahı New Jersey’den Manhattan’a doğru bir yolculuk yaptığımızı varsayalım. Zaman karşılaştırması başlı başına araba kullanmayı şiddetle destekleyecektir, bunun sebebi hafta sonlarında trafiğin daha az olması ve toplu taşıma araçlarının daha az sıklıkla hareket etmesidir. Halbuki bir sürüş için yapılan gerçek giderler eklendiğinde zihinde yapılan hesaplama değişir: 15$ köprü geçişi, 35$ park ücreti ve belki bir diğer 5 dolar da toplam harcamaların tümüne ki ulaşım için verilen bilet ücretinden çok daha fazladır. Araba ile seyahat etmek daha hızlı olsa bile bu gizli giderler insanı araba kullanma konusunda bir kez daha düşünmeye zorlayacaktır.
Gerçek bir gider takibi siyasi yenilikleri de destekleyebilir. Trafik sıkışıklığı için en doğrudan yapılan siyasi gayret, New York şehrinde önerilen kordon tipi ya da Oregon ve California’da denenen kat edilen yol mesafesine dayanan ödemelere dayanan yol ücretlendirmesidir. Ücretlendirmenin en sık kullanılan hali şu anda ana yollardaki hızlı şerit ya da köprülerle ücretlerin trafiğin durumuna göre çeşitlendiği yerlere göre yönetilir. Zamanında insanlara yolculuk giderlerini göstererek insanlar potansiyel olarak bir şerit ücreti ayıracak ve zaman kazanmakla ilgili olarak nasıl yararlar elde ettiklerini bilecekler. Hızlı şeritte gitmek isteyen bir insanın isteğine verilen önceden bir haber ile ulaşım acenteleri oluşabilecek talepler hakkında daha fazla bilgiye sahip olup planlarını bu taleplere göre oluşturacak ya da tutumlarda değişikliğe gidilmesini destekleyecek uyarılar ya da teşvikler gönderecekler.
Elbette, yol fiyatlandırması önemli eşitlik konularını da gündeme getirmektedir. Bunun dışında, akıllı yön bulma sistemlerinin giderleri ortaya çıkarmasında birçok teknik zorluk olduğu da aşikardır. Bu zorluklardan en büyüğü veri standardıdır. Geçiş paralarını alan temsilciler verileri parçalanmış veri kümeleri halinde ya da standart dışı formatlarda paylaşmaktadırlar, o da paylaşırlasa. Bazı temsilciler bu problemi fark ettiler; örneğin California San Jose’deki Santa Clara Valley ulaşım yetkilileri, Github verileri üzerine arayüzler yayınlamaya başladılar fakat bu tür bilgileri koordine etmek geliştiriciler için önemli ölçüde bir zorluk.
Öte yandan, bazı davranışsal zorluklar da var. Birçok insan için günlük ulaşım rutinleri zihinlerinin öyle değişmez bir parçası olmuş ki bu idrak ettikleri bir tepki olsa bile, bir karar haline gelemiyor. Ancak, insanların evlerini taşıdıktan ya da işlerini değiştirdikten sonra olduğu gibi, daha fazla bilgilendirmenin ve teşvik etmenin ulaşım davranışları üzerinde büyük ölçüde etkili olduğu bazı zamanlar da var.
Özetlemek gerekirse, sürücüler her sürüşleri için hali hazırda para ödüyorlar ama sadece anlık giderleri toplu taşıma kullananlarınki kadar şeffaf değil. Sonuç olarak araba kullanmanın gerçekte olduğundan daha ucuz görünmesi insanları araba kullanmaya teşvik edip trafiği daha kötü bir hale getiriyor. Tek başına teknoloji ve şerit ücretlendirmesi gibi siyasi yenilikler sürekli talepleri artan şehirlerin yüzleştiği trafik sıkışıklığı problemlerini çözemeyecektir. Ancak, dijital araçlar hem zaman hem de para olarak en baştan harcanan gerçek ulaşım giderlerini göz önüne sererek, her gün o yolları kullanan insanlara önlerinde duran seçimleri daha iyi anlamaları konusunda yardımcı olabilirler.
Kaynak: medium.com/sidewalk-talk